Sebze ve meyve fiyatlarındaki artış tüketicinin cebini zorlamaya devam ediyor. Pazarın vazgeçilmez gıdalarının fiyatları, İstanbul hâl verileri ve TÜİK tüketici fiyatları endeksi karşılaştırmasıyla yeniden gündemde. 2007 yılında 54,75 TL’ye dolan bir pazar arabası, 2024’te 992 TL’yi buluyor.
Hâl Fiyatları Tüketiciye Nasıl Yansıyor?
Hâl fiyatlarıyla başlayan fiyat artışı, pazar ve market raflarında iki katını da aşan oranlarda hissediliyor. Tüketicinin pazar arabasına koyduğu elma, armut, muz, portakal gibi meyvelerin fiyatında 2019’dan bu yana %657 artış yaşanırken, sebzelerde bu oran %792’ye kadar çıktı. Hal fiyatlarındaki artış ise %487 oranında kaldı.
Bu durum, hal ve tüketici fiyatları arasındaki farkın giderek artmasına neden oluyor. Enerji maliyetleri, ücret artışları ve lojistik masrafları gibi ek giderler bu farkı daha da yüksek seviyelere taşıyor.
Pandemi ve Kur Artışları Fiyatları Tetikledi
Pandemi, 2020 yılında üretim ve lojistikte aksamalara yol açarak fiyatları hızla yükseltirken, 2021’de faiz indirimleriyle dalgalanan kurların etkisi tarımsal girdi maliyetlerini patlattı.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle artan enerji fiyatları da sebze ve meyve fiyatlarındaki bu yükselişin önemli bir sebebi olarak dikkat çekiyor. Gübre, ilaç ve akaryakıt gibi dışa bağımlı girdiler, fiyatları kontrol edilemez seviyelere çıkardı.
Tüketiciler Ne Yapabilir?
Bu ekonomik tabloda tüketicilerin fiyatlardan daha az etkilenmek için sezonluk ve yerli ürünlere yönelmeleri tavsiye ediliyor. Toplu alışverişler ve üretici pazarlarından yapılan alımlar da fiyatları bir nebze düşürebilir.
Pazar Fiyatlarının Geleceği
Uzmanlara göre, tarımsal üretimde dışa bağımlılığın azalması, yerli üreticilerin desteklenmesi ve lojistik maliyetlerin kontrol altına alınması fiyatlarda düşüş sağlayabilir. Ancak kısa vadede özellikle sebze ve meyve fiyatlarında yeni artışlar bekleniyor.